راهنمای خرید تلسکوپ + معرفی ۱۰ مدل محبوب موجود در بازار

تاریخچه تلسکوپ و اهمیت آن در علم نجوم

به محض این که در کلاس نجوم و اخترشناسی ثبت نام کنید باید تجهیزات مورد نیاز خود یعنی تلسکوپ را خریداری کنید. تاریخچه پیدایش تلسکوپ دقیقا مشخص نیست. اما واضح است که گالیله در توسعه این ابزار پرکاربرد در گذر سال‌ها تلاش زیادی داشته است.

بعد از این که گالیله برای اولین بار تلسکوپ خود را به سمت ماه و سیارات نشانه رفت، تلسکوپ‌های زیادی ساخته شدند که رفته رفته بزرگتر و پیچیده‌تر می‌شوند. تلسکوپ وسیله‌ای برای دیدن اجرام آسمانی با استفاده از تابش الکترومغناطیسی است. وظیفه یک تلسکوپ این است  که با تمام توان نور بیش‌تری جمع و آن را روی یک آشکارساز متمرکز کند.

تلسکوپ‌ها در گذشته با هدف ستاره نگری استفاده می‌شدند؛ اما اکنون کاربرد این وسیله‌های ارزشمند گسترده‌تر شده است. خیلی از افراد از تلسکوپ برای تماشا طبیعت و پرندگان استفاده می‌کنند. گاهی هم رصد کردن یک شی نورانی که هویت نامعلومی دارد با تلسکوپ ممکن می‌شود.

تلسکوپ‌ها از گذشته تا به امروز تغییرات زیادی داشته‌اند. در حالی که برخی از تلسکوپ‌ها قابلیت یک دوربین شکاری را در ردیابی اشیا آسمانی دارند، برخی قادر هستند به صورت یک چشمی اتوماتیک تصاویر را روی گوشی هوشمند شما ارسال کنند. بنابراین یادگیری علم نجوم امروزه با مشارکت کامپیوتر و تکنولوژی بسیار گسترده‌تر و ساده‌تر از قبل شده است.

آشنایی با اصطلاحات رایج در ساختار یک تلسکوپ

در ساختار یک تلسکوپ اجزایی وجود دارد که قطعا در مشخصات آن هنگام خرید می‌بینید. این اجزا یک تلسکوپ هستند که عملکرد و در نهایت ارزش واقعی آن را تعیین می‌کنند. پس لازم است با این اصطلاحات قبل از خرید آشنا باشید:

لوله تلسکوپ؛ قلب تپنده این دستگاه!

لوله تلسکوپ مهم‌ترین بخش این دستگاه است که نور را جمع و در ناحیه چشمی متمرکز می‌کند.

اپتیک تلسکوپ

منظور از اپتیک تلسکوپ نوع عبور نور از لوله است که می‌تواند مکانیزم برخورد به چشم کاربر را مشخص کند. در حال حاضر دو نوع تلسکوپ شکستی و بازتابی و ترکیب این دو در بازار وجود دارد.

تلسکوپ‌های شکستی و ویژگی‌های آن‌ها

تلسکوپ‌های شکستی به واسطه لنز می‌توانند نور تابیده شده را خمیده کنند. این تلسکوپ‌ها به نگهداری کم‌تری حین استفاده نیاز دارند و معمولا ابعاد و سایز کوچک و سبکی دارند. تلسکوپ‌های شکستی موجود در بازار در دو نوع آکرومات و آپوکرومات تولید می‌شوند. مدل‌های آکرومات به نور وابسته نیستند و نسبت به مدل‌های آپوکرومات ارزان قیمت‌تر هستند.

مدل‌های شکستی اگرچه ارزان قیمت‌تر هستند اما برای افراد آماتور ممکن است مناسب نباشند. ضمن این که در مجموع مدل‌های شکستی از بازتابی گران قیمت‌تر هستند و استفاده تخصصی‌تری دارند.

آشنایی با تلسکوپ‌های بازتابی

تلسکوپ‌های بازتابی انواع مختلفی دارند.  ساده‌ترین نوع تلسکوپ بازتابی فقط یک آینه اولیه دارد که نور را بازتاب و کانونی می‌کند.

در واقع اساس کار مدل‌های بازتابی برخورد نور به سطح اولیه و بازتاب آن روی سطح ثانویه است. مدل‌های بازتابی به واسطه ساز وکار ساده‌ای که دارند معمولا ارزان قیمت هستند. در مدل‌های بازتابی نور بعد از گذر از سطوح مختلف به چشمی شیشه‌ای برخورد می‌کند. بنابراین نگهداری از این مدل‌ها و تمیز کردن شیشه‌ها برای کسب نتیجه بهتر ضروری و وقت گیرتر است.

فاکتورهای اساسی در انتخاب تلسکوپ مناسب

قبل از این که بخواهید درگیر مدل‌های متنوع بازار شوید باید با شفاف سازی چند مورد اساسی هدف خود را از خرید تلسکوپ مشخص کنید:

هدف خود را از خرید تلسکوپ مشخص کنید

برخی از افراد تلسکوپ را به موازات مطالعات نجومی خریداری می‌کنند و بنابراین باید در خرید تلسکوپ آینده نگر باشند. برخی هم رصد آسمان شب را با خرید تلسکوپ دنبال می‌کنند و صرفا یک کاربر آماتور هستند.

اولین گام در خرید تلسکوپ تعیین نیازها و اهدافتان با توجه به بودجه مالی است. نوع مقر تلسکوپ، تعداد لنز و عدسی‌های به کار رفته و فاصله کانونی آن در قیمت گذاری موثر هستند. ضمن این که اکثر افراد مبتدی از تلسکوپ‌های بازتابی استفاده می‌کنند که ارزان قیمت‌تر هستند.

به فاصله کانونی تلسکوپ دقت کنید

فاصله کانونی، فاصله میان آینه مقعر(در تلسکوپ های بازتابی) یا عدسی اصلی (در تلسکوپ‌های شکستی) تا نقطه کانونی است. اساس این فاصله گذاری همان مبحث نور و آینه‌ها در فیزیک است.  با این حال در خرید تلسکوپ به جای فاصله کانونی پارامتر کامل‌تری تحت عنوان نسبت کانونی استفاده می‌شود. برای درک بهتر نسبت کانونی به یک مثال ساده توجه کنید:

فرض کنید تلسکوپی با نسبت کانونی ۴ نسبت به تلسکوپی با نسبت کانونی ۸ دارای سرعت ۴ برابر بیشتر است. یعنی تلسکوپی با نسبت کانونی ۴ نسبت به تلسکوپ دوم ۴ برابر سریع تر می‌تواند اجرام را ثبت کند.

انتخاب اپتیک مناسب در خرید تلسکوپ

اولین گام در خرید تلسکوپ انتخاب ساختار نوری یا اپتیک آن است. با توجه به تفاوت‌های دو نوع بازتابی و شکستنی به نظر می‌رسد که:

• تلسکوپ‌های شکستی میدان دید وسیع‌تری دارند.
• لوله‌های تلسکوپ شکستی نسبت به مدل‌های بازتابی بلندتر است و قیمت تمام شده آن‌ها بالاتر خواهد بود.
• نگهداری از مدل‌های بازتابی دشوارتر است؛ اما در عوض تلسکوپ بازتابی وزن کم‌تری دارد و سرهم کردن آن ساده‌تر است.

نوع مقر تلسکوپ و تاثیر آن بر رصد

پایه یا مقر دومین بخش تلسکوپ از نظر اهمیت و کارایی است. مقرها از نظر چرخش و محور چرخش متنوع هستند. رایج‌ترین مقرهای بازار از نوع ارتفاعی و استوایی هستند. در مقر سمت ارتفاعی تلسکوپ در دو محور سمت و ارتفاع می تواند حرکت کند. ضمن این که در مقر استوایی نیز از دو محور عمود بر هم استفاده می‌شود و راه اندازی دشواری دارند.

مقرهای استوایی برای رصد ساده و افراد مبتدی مناسب نیست و قیمت بالاتری دارد.

سخن آخر

بدون توجه به حرفه‌ای بودن یا آماتور بودن افراد، تلسکوپ کشف اجرام شگفت‌انگیز عمق آسمان را ممکن می‌کند. کره ماه و سیاره‌های روشن و نزدیک اولین اهداف رصد با استفاده از انواع تلسکوپ هستند.

برای افراد تازه کار مدل‌های بازتابی ارزان قیمت‌تر هستند؛ اما نگهداری از آن‌ها به دقت و وقت بیش‌تری نیاز دارد. انتخاب شما کدام مدل اپتیک است؟